1- Psikolojik Ölçme Araçları; a- Sınıflandırma b- Kullanım Alanları c- Psikometrik Özellikleri 2- ERALEP Genel Bakış a- Temel ve Zeka Kuramı b- Testin Geliştirilme Süreci 3- ERALEP İşleyişinin Tanıtımı; a- Online sistemin tanıtımı b- Uygulama anlatımı c- Uzman raporu tanıtımı d- Ebeveyn öneri raporu tanıtımı e- Etkinlik öneri ve materyallerin tanıtımı. 4- ERALEP Uygulanmasına İlişkin Standartlar a- Uygulamada iletişim. b- Yaşantı aktarımı ve süpervizör uygulama anlatımı. 5- Eğiticinin Örnek ERALEP uygulaması a- Eğiticinin Örnek ERALEP uzman raporu değerlendirmesi b- Eğiticinin Örnek ERALEP ebeveyn öneri raporu değerlendirmesi ile etkinlik önerileri ve materyal tanıtımının yapılması. 6- Sınav, 4 kişilik gurup halinde: Kursiyerin Örnek ERALEP uzman raporu alma değerlendirme ve ebeveyn öneri raporunun anlatılması.
RAM, Hastane, Okul, Özel Klinik, Psikolojik Danışma Merkezi, Rehabilitasyon Merkezi ve BİLSEM kurumlarının tümünde kullanılabilinecek bir zekâ testidir.
ERAL-NIT 15 dakika aile görüşmesi, 25-35 dakika çocukla yapılan test uygulaması ve 15 dakika raporlaştırma olmak üzere 55–65 dakika arası bir sürede uygulanır. Test sonuçlarının takibi ise verilerin önerilere bağlı olarak 1–3 aylık bir çalışma gerektirir.
ERAL-NIT puanlaması yapay zekâ teknolojisinden destek alarak, yazılım programı tarafından hesaplanır. Veriler kullanıcıya sonuç raporu ile grafikler halinde sunulur. Uygulayıcı puanlama yapmamaktadır, bu durum uygulayıcıdan kaynaklanan hata payını en aza indirmektedir.
Yapay zekadan destek alarak, yazılım programı desteği ile uzmana 16 alt alanda sonuç grafiğini yorumlar.
Toggle ERAL-NIT 5-17 yaş aralığındaki çocuk ve ergenlere uygulanır.
ERAL-NIT’de ebeveyne uygulanan beklenti ölçeği ile aile sürece dahil edilmektedir. Aile çocuğun becerilerine yönelik duygu ve düşüncelerini bu ölçek aracılığıyla bildirir. Ebeveyn Beklenti Ölçeği iki ölçekten oluşmaktadır. Birinci ölçekte ebeveynin çocuk ve ergen ile ilgili genel görüşleri, ikinci ölçekte çocuğun özel performansıyla ilgili genel görüşleri alınmaktadır.
ERAL-NIT’ in geliştirilmesinin birçok nedeni vardır; bunlardan birincisi, şu anda dünyada pek çok zeka testi kullanılmasına rağmen, bu testlerin çoğunun sözel testler olmasıdır (örn Weschler 5 - CAS). Bu durum, okuryazar olmayan veya dili etkili bir şekilde kullanamayan 5-17 yaş grubu için için sorun oluşturabilmektedir. Bu sorunun üstesinden gelmek için ERAL-NIT sözel olmayan bir testtir. ERAL-NIT’in geliştirilmesine duyulan ihtiyacın altında yatan bir başka neden ise birçok benzerinden farklı olarak, ERAL-NIT'in uygulanmasının yaklaşık 25 dakika kadar sürmesidir. ERAL-NIT özellikle dikkat süreleri oldukça kısa olan erken yaş gruplarını da kapsadığı için test süresinin kısa olması önemlidir. ERAL-NIT’in geliştirilmesine duyulan bir diğer ihtiyaç ise bu tür ölçümlerin güvenilirliği ne kadar yüksek olursa olsun, uygulayıcılardan kaynaklanan hatalar olabilmektedir. Bu ve benzeri sorunları en aza indirmek için ERAL-NIT, değerlendirme sürecinin sonunda katılımcının performansına ve ebeveynin beklentilerine ilişkin ayrıntılı bir rapor vermektedir. ERAL-NIT yazılım programı kullanılarak yapay zekadan destek alan, tablet ile uygulanan bir testtir.
ERAL-NIT'in geliştirilmesine başlamadan önce ilk olarak içinde psikiyatrist, psikolog, psikolojik danışman ve çocuk gelişim uzmanı olan 36 kişilik bir uzman grubuna zekâ testi alanında nasıl bir teste ihtiyaç duyulduğu sorulmuştur. Onlardan alınan yanıtlar İçerik Analizi yöntemiyle incelenmiş ve ERAL-NIT'in çerçevesi belirlenmiştir. Uzman görüşleri sonucunda testin sözsüz olmasına, kültürel ögeleri içermemesine, yazılım tabanı ile yapay zekadan destek almasına, tablet ile uygulanmasına, testin kısa sürede uygulanmasına, puanlamayı ve raporu uzmanın yapmamasına, ailelerin de sürece dahil edilmesine, yaygın gelişimsel bozukluk (YGB), özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG), dikkat eksikliği (DE) ve dil kullanım bozukluğu (DKB) alanları ile ilgili sonuç vermesine ve karar verilmiştir.
ERAL-NIT'in kriter geçerlilik çalışmaları CAS’ın dikkat ile ilgili verileri ile ve özel öğrenme güçlüğü, yaygın gelişimsel bozukluk, dil kullanım bozukluğu üzerine hastane tanıları ile sağlanmaktadır. ERAL-NIT ve CAS testleri 642 katılımcıya uygular. Uygulayıcılar bu süreçte araştırmacılar tarafından hazırlanan ayrıntılı bir uygulama el kitabını kullanırlar ve testlerin verileri online sistem aracılığıyla araştırmacılara ulaşır. ERAL-NIT ve CAS’tan bu şekilde elde edilen genel IQ puanları da karşılaştırılarak ERAL-NIT’in kriter geçerliliği sağlanır.
Çocuğun test uygulanmaya hazır olup olmadığı uygulayıcı tarafından dikkate alınmalıdır. Tüm zekâ testlerinde olduğu gibi ERAL-NIT testini uygularken de ortamın dikkat dağıtıcı uyaranların olmaması gerekir. Test uygulanırken ses, ışık gibi birçok fiziki koşul uygulayıcı tarafından dikkate alınmalıdır. Çocuk ve ebeveyn uygulama öncesi süreç ile ilgili bilgilendirilmelidir. Ebeveyn Beklenti Ölçeği aileye doldurulmadan test başlamamalıdır.
Test psikiyatrist, nörolog, psikolog, psikolojik danışman, çocuk gelişim uzmanları, özel eğitim öğretmeni, sosyal hizmet uzmanları ile bu bölümlerde okuyan son sınıf öğrencileri tarafından uygulanır. Bu testin eğitimini almış ve uygulama yapan alan mensupları ERAL EĞİTİM PLATFORMU tarafından uygulayıcı sertifikası almış olacaktır.
ERAL-NIT, 5 ile 17 yaş arasındaki 642 katılımcıdan oluşan ulusal temsili bir örneklem kullanılarak geliştirilmiştir. Örneklemdeki katılımcılar, Türkiye Ulusal İstatistik Enstitüsü'nün (TÜİK) istatistiksel bölgesel birimler sınıflandırmasına göre belirlenen 12 bölgeden seçilmiştir. Bu şekilde, örneklemin genel popülasyonu temsil ettiğine inanılmaktadır. Bu bölgelerin her birinde bölgeyi temsil edebilecek bir şehir seçilmiştir. Böylece toplam 12 şehir belirlenmiştir. Bu şehirlerdeki hem özel hem de devlet okulu öğrencileri araştırmaya katılmaya davet edilmiştir. Her şehirde beş okul rastgele seçilmiştir. Katılımcıları seçiminde tabakalı rastgele örnekleme kullanılmıştır, böylece örneklem büyüklüğü, popülasyondaki 5 ile 17 yaş arası katılımcıların sayısı ile orantılıdır. Tablo 2, katılımcıların yaşlarına göre frekanslarını ortaya koymaktadır. Örneklemin yaş dağılımı, 3,60 standart sapma ile ortalama 10,73'tür. Toplam katılımcı sayısından 574 kişinin ebeveynleri çalışmaya dahil edilmiştir. Test uygulanmadan önce, ebeveynlerden çocuklarının genel ve özel performansları hakkındaki değerlendirmelerini belirtmeleri istenilmiştir. Ebeveynin yorumları ERAL-NIT' den elde edilen bulgularla karşılaştırılmıştır. Ayrıca, Yaygın gelişimsel bozukluk (YGB), özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG), dikkat eksikliği (DE) ve dil kullanım bozukluğunun (DKB) hastane tanısı olan 243 kişilik başka bir katılımcı grubu da çalışmaya dahil edilmiştir.
Wisc-r zekâ testi, Stanford-Binet zekâ testi ve CAS zekâ testi çocuklara uygulanmakta ve çocuğun performansına göre sonuç çıkarmaktadır. ERAL-NIT ise hem çocuğa hem de ebeveyne uygulanmakta olup ebeveynin gözünden çocuğu değerlendirmesi ile çocuğun performansı ölçüp kıyaslama imkânı sunmaktadır. Testlerin uygulanmasında testörlerin testi puanlaması çok önemlidir. Çünkü testlerde uygulayıcıdan kaynaklı hatanın en aza indirilmesi önemlidir. Wisc-r zekâ testinde özellikle sözel bölümlerin alt testlerinden olan benzerlikler, sözcük dağarcığı ve yargılama kısımları uygulayıcı hatasına açık alt testlerdir. Bu alt testlerde çocuğun cevabına göre 0,1,2 puan verilmektedir. Çocuğun cevabının yorumlanışı testörden testöre farklılık gösterebilir. Yani bir testör aynı cevaba 1 puan verirken başka bir testör ise 2 puan verebilir. ERAL-NIT zekâ testinde ise puanlama da yapay zekâ kullanıldığı için testörden testöre farklılık göstermesi en aza indirgenmiştir. Her uygulama sonucunda objektif değerlendirme yapılmaktadır. Ayrıca puanlama çok kısa sürede otomatik olarak yapılmaktadır, böylelikle testörün zaman kaybının da önüne geçilmektedir. Testlerin uygulama sonucunda detaylı bilgi vermesi rehberlik açısından çok önemlidir. David Weschler bu konunun üzerinde çok durmuş ve testlerini geliştirirken alt testlerin çocuk hakkında bilgi vermesine özen göstermiştir. Wisc-r zekâ testi özellikle üç alanda sonuç vermektedir. Bu alanlar sözel zekâ, performans zekâsı ve genel yetenek alanıdır. Stanford-Binet zekâ testi genel zekâ puanı vermektedir. Uygulama sonucunda Binetgram kullanılırsa yedi alanda bilgi edinilebilir. ERAL-NIT zekâ testi ise 16 alt alanda bilgi vermektedir. Wisc-r zekâ testi yaklaşık 2 saat sürmekte, Stanford Binet ise çocuğun performansına göre farklılık göstermekte ortalama 1 saat sürmektedir. ERAL-NIT zekâ testi ise yaklaşık 30 dk sürmektedir. Ayrıca test bitiminde; çocuğun değerlendirme profilini net şekilde gösteren 16 alt alanı belirleyen istatistiği grafik şeklinde sunar. Yine uzmana rapor ve ebeveyne öneriler sunan ayrıcalıklı hizmeti bulunmaktadır.
Doktor (tanı alanında görev alan hekimler) Nörolog Psikiyatr Psikolog Çocuk Gelişim Uzmanları Özel Eğitim Öğretmenleri Sosyal Hizmet Uzmanları Yukarıdaki bölümlerden birinde lisans tamamlamış ve bu bölümlerde okuyan son sınıf öğrencileri bu test eğitimini alabilir.